- علو، ژاله
- سال تولد: ۱۳۰۶/۵/۱۴
- تولد: تهران
صدای باشکوه، مهربان، عمیق و با وسعت ژاله علو در بین شنوندگان و تماشاگران، بزرگ و کوچک ندارد. صدای زیبای او گاهی راوی نوار قصه های کودکان و جهان کارتونی آنها و جادوگر زیبای خفته است، و گاهی در یک نقش کاملا جدی فیلم های سینمایی، روی شخصیتهایی با بازی سوفیا لورن و مورین اوهارا نشسته است و گاهی هم صدای زیبای او در سالن های عظیم و وسیع تئاتر به گوش مخاطبان خورده است. ژاله علو ستاره بی چون و چرا عرصه هنر، که در این عرصه دست رد به سینه ی هیچ هنری نزده است شاعر، بازیگر تئاتر و سینما، گوینده رادیو، دوبلور و مدیر دوبلاژ است.
او در محله سنگلج ایران در کوچه شریعت در سال ۱۳۰۶ چشم به جهان گشود. پدر او در ارتش بود و پدر بزرگ او (علو السلطنه) از خوشنویسان مشهور دوران قاجار بود. ژاله علو کودکی اش را با حفظ کردن آثار مولانا، سعدی و حافظ گذزاند و در دوران نوجوانی در چند انجمن ادبی و گروه های شعر خوانی عضویت داشت و همین پیگیری های او بود که مسیر او را برای ورود به عرصه گویندگی رادیو را در سن ۲۱ سالگی و سال ۱۳۲۷ باز کرد. علو فارغ التحصیل دانشسرای مقدماتی تهران در سال ۱۳۲۶ و فارغ التحصیل هنرستان هنرپیشگی تهران در سال ۱۳۲۹ است. از اولین فعالیت های ژاله علو در زمینه گویندگی، در سال ۱۳۲۷با گویندگی زنده در رادیو و اعلام برنامه ها آغازشد. بعد از آن شروع به اجراهای نمایشی در رادیو کرد و از بنیان گذاران اصلی برنامه (داستان شب) بود. دختر خورشید اولین نمایشنامه ای بود که علو آن را به صورت زنده برای برنامه داستان شب کار کرده بود و نصرت الله محتشم (همسر سابق ژاله علو) آن را کارگردانی کرد. علو به دلیل اجراهای موزیکالی که در رادیو داشت نام هنری (ژاله) را برای خود انتخاب کرد. نام اصلی علو، شوکت است. علو در سال ۱۳۲۷ در فیلم سینمایی (طوفان زندگی) به کارگردانی (علی دریابیگی) و بعد از آن هم فیلم های (زندانی امیر) و (واریته بهاری) وارد دنیای بازیگری در سینما و بعد از آن هم در سال ۱۳۲۸ با نمایش (ماری مادلن) یکی از نمایشنامه های هنریک استپانیان در تماشاخانه فردوسی وارد دنیای تئاتر شد. و فعالیت بسیار زیادی را در این عرصه ادامه داد. او آخرین اجرای نمایش خود را در سال ۱۳۳۷ در تئاتری به نام (توپاز) به کارگردانی نصرتالله محتشم انجام داد. علو به توصیه اسماعیل کوشان، نقش اول فیلم (افسونگر) را با آنکه نقش مثبتی نبود پذیرفت و مبلغ ۳ هرار تومن دستمزد گرفت. علو تا اواخر ده سی ایفا کننده نقش های اصلی بود اما کم کم به شمایل مادر در سینمای ایران تبدیل شد. اما فعالیت ژاله علو در عرصه دوبله و گویندگی از سال ۱۳۳۱ در استودیو (پارس فیلم) با گویندگی به جای (دلکش) در فیلم سینمایی مادر اثری از (اسماعیل کوشان) آغاز شد و بعد از آن هم در فیلم های زیادی به جای ستارگان پرآوازه و معروف سینمای جهان گویندگی کرده است. ژاله علو در جایگاه مدیر دوبلاژ (اولین آغازگر دوبله کارتون) در ایران بود و دوبله های بسیار زیادی از سری کارتون های والت دیسنی، مثل زیبای خفته و گربه های اشرافی به مدیریت او انجام شد. ژاله علو بعد از انقلاب بازی در تلویزیون را با سریال امیرکبیر شروع کرد و آخرین حضور او سریال تاریخی (مختارنامه) بود.
از برجسته ترین آثار ژاله علو در سالهای بعد از انقلاب، یکی مدیریت دوبلاژ سریال پر طرفدار و محبوب (سالهای دور از خانه) و دیگری درخشش او در مجموعه تلویزیونی روزی روزگاری در نقش زنی ایل نشین به نام (خاله) بود که بسیار مورد توجه مخاطبان قرار گرفت.
گزیده دوبله ها ژاله علو که به جای شخصیت هایی مثل سوفیا لورن (هوس زیر درختهای نارون، خانه قایقی)، سوزان هیوارد (فاتح، رعد در آفتاب)، مورین اوهارا (دام والدین، نسل کمیاب، کوهستان اسپنسر)، جینا لولوبریجیدا (رویای شیرین)، ایوون دوکارلو (شیطان دریا)، دوریس دی (لج و لجبازی)، جانا ماریا کاناله (ببر هفت دریا)، جین هاگن (جنگل آسفالت)، کتی جورادو (مردی از دل ریو)، کتی جورادو (مردی از دل ریو)، بتی فیلد (پیک نیک)، جوآن اوبرین (در نمایشگاه جهانی اتفاق افتاد)، شرلی آن فیلد، آلیدا والی، ایوون سانسون، آوا گاردنر، جون کرافورد، باربارا استانویک، ریتا هیورث صحبت کرده است و مدیریت دوبلاژ آثاری مثل فیلم سینمایی (شنیدم که جغدی مرا به نام میخواند)، فیلم سینمایی (دُن آرام)، فیلم سینمایی (پسری روی دلفین)، فیلم سینمایی (یوزپلنگ)، فیلم سینمایی (بادبادک آبی)، فیلم سینمایی (تام بندانگشتی)، فیلم سینمایی (بیست هزار فرسنگ زیر دریا)، فیلم سینمایی (جادوگر شهر زمرد)، مجموعه تلویزیونی (زن اتمی)، مجموعه تلویزیونی (سوئینی)، مجموعه تلویزیونی (سالهای دور از خانه)، مجموعه کارتونی (پت پستچی)، مجموعه کارتونی (لفی اتکینز)، مجموعه کارتونی (بامزی قویترین خرس دنیا)، مجموعه،کارتونی (دهکده حیوانات (میشا)، مجموعه کارتونی (سرندیپیتی)، مجموعه کارتونی (رامکال). اما هنرنمایی های درخشان ژاله علو در عرصه بازیگری و تئاتر بازی در آثار نمایشی تو مال منی، تلافی، شاه صفی، در زوایای حرم، ماری مادلن، در سایه حرم، سوگلی حرمسرا، جاسوسه، قهرمان، میهمانان سمج، شعله، دزد ناشی، لبخند مرموز، توپاز، سرباز فداکار، آغا محمد خان قاجار، و رقص زمین (فقط صدا) و در زمینه سینما: طوفان زندگی (۱۳۲۷)، زندانی امیر (۱۳۲۷)، واریته بهاری (۱۳۲۸)، افسونگر (۱۳۳۱)، ماجرای زندگی (۱۳۳۳)، عروس دجله (۱۳۳۳)، اتهام (۱۳۳۵)، یعقوب لیث صفاری (۱۳۳۶)، طلسم شکسته (۱۳۳۷)، بیژن و منیژه (۱۳۳۷)، بیستارهها (۱۳۳۸)، پیمان دوستی (۱۳۳۸)، آسمون جل (۱۳۳۸)، صفرعلی (۱۳۳۹)، پیمان (۱۳۳۹)، شب کلاه شیطان (ناتمام-۱۳۳۹)، مرفین یا آفت زندگی (۱۳۳۹)، دندان افعی (۱۳۴۰)، بیوههای خندان (۱۳۴۰)، ور پریده (۱۳۴۱)، طلای سفید (۱۳۴۱)، کلید (۱۳۴۱)، هوکانی (ناتمام-۱۳۴۸)، شیرین و فرهاد (۱۳۴۹)، لیلی و مجنون (۱۳۴۹)، طوقی (۱۳۴۹)، پنجره (۱۳۴۹)، پل (۱۳۵۰)، احساس داغ (۱۳۵۰)، داشآکل (۱۳۵۰)، لوطی (۱۳۵۰)، آدمک (۱۳۵۰)، قلندر (۱۳۵۱)، اتل متل توتوله (۱۳۵۱)، فتنه چکمه پوش (۱۳۵۱)، ساعت فاجعه (۱۳۵۱)، عباسه و جعفر برمکی (۱۳۵۱)، آبنبات چوبی (۱۳۵۱)، شیرعلی مردان (ناتمام-۱۳۵۱)، کیفر (۱۳۵۲)، غریب (۱۳۵۲)، صدای صحرا (۱۳۵۴)، واسطهها (۱۳۵۶)، زمان از دست رفته (۱۳۶۸)، پرواز را به خاطر بسپار (۱۳۷۱)، جنگ نفتکشها (۱۳۷۲)، آدمبرفی (۱۳۷۳)، روز واقعه (۱۳۷۳)، پری (گوینده)(۱۳۷۳)، طالع سعد (۱۳۷۴)، زن امروز (۱۳۷۵)، سلطان (۱۳۷۵)، مسافر ری (نسخه سینمایی) (۱۳۸۰)، مهمان مامان (۱۳۸۲)، زاگرس (۱۳۸۴)، کارناوال مرگ (۱۳۸۷)، ملک سلیمان (۱۳۸۷) و مجبوریم(۱۳۹۷) که هنوز اکران نشده است و در تلویزیون هم سریال های: امیرکبیر، گرگها، اسناد کهنه، تاریخ نو، بخش چهار جراحی، گالشهای مادربزرگ، وزیرمختار، نقاشی با خطوط ساده، روزی روزگاری، باغ گیلاس، تاریخ روابط ایران و انگلیس، سرزمین من و نقابداران، سنگ و شیشه، آوای فاخته، این خانه دور است، بیبییون، زیر چتر خورشید، قائممقام فراهانی، پیگرد، چشمبهراه، بگذار آفتاب برآید، روزهای زندگی، یکی بود، یکی نبود، آی آدمها، تفنگ سرپر، روشنتر از خاموشی، مشق عشق، روز رفتن، ساعت شنی، شیخ بهایی، مستند ساکن صحرای سکوت و مختارنامه داوود میر باقری.
بهمن فرمان آرا در کتاب هفتاد و پنج سال اول به روایت بهمن فرمان آرا ص ۲۳۸ اینچنین گفته:
ژاله علو را که انتخاب کردم تقریبا مطمئن بودم کسی بهتر از او نمی تواند فخرالنسای این فیلم باشد. خود فخرالنسا بود و خانواده های قاجار هم میشناخت؛ چون پدربزرگش، علوالسلطنه، از خوش نویسان دوره ی قاجار بود. صدا و سواد خانم ژاله هم بی نظیر است واقعا فیلم را با مشایخی و خانم ژاله شروع کردیم. رفتیم اصفهان و فیلم برداری هم به سرعت شروع شد. سر صحنه ایستاده بودم پشت دوربین. حس میکردم یک جای کار ایراد دارد، اما نگاه که می کردم نمی فهمیدم اشکال کار کجاست. دو روز گذشت. راش های فیلم را فرستادیم تهران ظاهرشان کنند. راش های ظاهر شده را بردم یکی از سینماهای اصفهان روی پرده ببینم. همان طور که داشتم می دیدم و یادداشت بر می داشتم به نظرم رسید قدوقوارهی خانم ژاله روی پرده خیلی بزرگ است. ظرافت فخرالنسای داستان گلشیری را نداشت و هر روز می توانست شازده را کتک بزند!
از سینما که برگشتم رفتم پیش خانم ژاله. گفتم داستان از این قرار است. قد شما خیلی بلند است. فخرالنسا نمی تواند این قدر قدبلند باشد. خانم ژاله هم گوش کرد. لبخندی زد و گفت می فهمم. حق دارید. دوستانه قبول کرد بازی را ادامه ندهد. دستمزدشان را تمام و کمال پرداخت کردیم و برگشتند تهران.
سالها بعد رفته بودم جلسه ی نمایش فیلمی در موزه سینما همین طور که نشسته بودم دیدم خانم ژاله هم آمد. سلام و علیک کردیم. نشست روی صندلی جلویی. یکدفعه برگشت و گفت امیدوارم قدم آن قدر بلند نباشد که فیلم را نبینید آقای فرمان آرا!
هنر بی بدیل و بی نظیر ژاله علو در عرصه هنر انکار نشدنی است و اهالی هنر او را (بانوی هنر) ایران در تمام اعصار نامیدند. و در نهایت، در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۹۹، کمیسیون ملی یونسکو در حاشیه برپایی اولین دوره از جشنواره فیلم کوتاه «سلفی ۲۰» از ژالو علو بازیگر و پیشکسوت دوبلور تجلیل کرد و لوح تقدیر و هدیه کمیسیون ملی یونسکو – ایران را به پاس یک عمر فعالیت هنری ژاله علو به این بازیگر، گوینده و صداپیشه هنرمند و پیشکسوت از سوی مریم دوستی دبیر جشنواره اهدا کرد.
یادش بخیر خانم ژاله علو تو سریال روزی روزگاری به عنوان خاله لیلا با صدای قشنگشون تولدشون مبارک و یاد و نامشون جاوید
خاطره من از استاد علو
https://mehrabeigi.ir/ژاله-علو،-صدای-از-جنس-عشق/
من سنم کمتر از اینه که با بازی های ایشون خاطره داشته باشم تنها خاطره ام دیالگ ماندگار ایشان در فیلم روزی روزگاری است که خطاب به مرحوم شکیبایی میگن : اینکه میگی ادعا ندارم خودش کم ادعایی نیست !
ممنون از سایت چکاوا که نمونه صدای ایشون هم قرار دادن .
درود
از کارهای زیبایی که این روزها دیدم پیام تبریک زادروز بانوی صدای ایران خانم ژاله علو نازنین بود..درود به شما بابت همت قابل تحسینتان و تبریک مجدد این روز به ایشان و تمامی دوستداران خانم علو عزیز
با ارزوی سلامتی و تندرستی برای بانوعلو نازنین✨